Pag-unawa sa Inflation: Mga Epekto nito sa Tao at sa Ekonomiya

Ang inflation ay isang sitwasyon ng pagtaas ng presyo sa ekonomiya.  Ito ay ang patuloy na pagtaas sa pangkalahatang antas ng presyo sa isang ekonomiya. Ang inflation ay nangangahulugan ng pagtaas ng halaga ng pamumuhay habang tumataas ang presyo ng mga bilihin at serbisyo.

Isang halimbawa ng manipestasyon ng inflation sa Pilipinas ay ang taunang inflation rate. Ito ay umakyat sa 8.7% noong Enero 2023, mula sa 8.1% noong Disyembre 2022 at higit sa inaasahan ng merkado na 7.7%. Ang pinakahuling pagbasa ay tumuturo sa pinakamataas na antas mula noong Nobyembre 2008, higit sa lahat ay hinihimok ng pagtaas ng presyo ng pabahay, kuryente, gas, at iba pang mga gasolina.

Ang inflation ay nakakaapekto sa buhay ng mga tao sa iba't ibang paraan. Ang ilan sa mga epekto ay:

• ·  Nabawasan ang purchasing power: Isang epekto ng inflation ay ang pagbabawas nito ng purchasing power ng pera. Ibig sabihin, habang tumataas ang presyo, bumababa ang halaga ng pera. Dahil dito, ang mga tao ay kailangang magtrabaho nang mas mahirap at mas mahaba upang kayang bayaran ang parehong mga bagay na maaari nilang dati. 
• ·     Mas mataas na rate ng interes: Ang isa pang epekto ng inflation ay humahantong ito sa mas mataas na rate ng interes. Ito ay dahil ang mga nagpapautang ay humihingi ng mas mataas na pagbabalik upang magpahiram ng pera kapag mataas ang inflation. Dahil sa mas mataas na interest rate, mas mahal ang paghiram at nakakapanghina ng loob sa investment at consumption.
• ·    Disproportionately hurts the poor: Nasasaktan din nito ang mga may mas mababang kita. Ito ay dahil mas malaking bahagi ng kanilang kita ang kanilang ginagastos sa mga pangangailangan, tulad ng pagkain at transportasyon, na may posibilidad na tumaas nang mas mabilis kaysa sa iba pang mga kalakal at serbisyo sa panahon ng inflation. Bukod dito, mas mababa ang access nila sa credit at savings para makayanan ang pagtaas ng presyo.
• · Erodes retirement savings: Ang inflation ay maaari ring magwasak ng mga savings sa pagreretiro sa pamamagitan ng pagbabawas ng kanilang tunay na halaga sa paglipas ng panahon. Halimbawa, kung ang isang tao ay nag iipon ng $ 1000 ngayon para sa pagreretiro at ang inflation ay 10% bawat taon, ang kanilang mga ipon ay nagkakahalaga lamang ng $ 385 sa loob ng 10 taon. Samakatuwid, ang mga tao ay kailangang mag ipon ng higit pa at mamuhunan nang matalino upang mapanatili ang kanilang antas ng pamumuhay pagkatapos ng pagreretiro.
• · Panandaliang pagtaas ng trabaho: Ang inflation ay maaari ring magkaroon ng ilang positibong epekto sa buhay ng mga tao sa panandalian. Halimbawa, ang inflation ay maaaring magpasigla sa aktibidad ng ekonomiya sa pamamagitan ng pagtaas ng demand para sa mga kalakal at serbisyo. Ito ay maaaring humantong sa mas mataas na antas ng produksyon at trabaho habang sinusubukan ng mga negosyo na matugunan ang mas mataas na demand. Gayunpaman, ang epektong ito ay maaaring hindi magtagal kung ang inflation ay nagiging masyadong mataas o hindi mahuhulaan.

Ang mga rate ng implasyon ay nag iiba nang malawak sa iba't ibang mga bansa depende sa kanilang mga kondisyon sa ekonomiya, mga patakaran, at mga panlabas na kadahilanan. Ayon sa ilang sources, ilan sa mga bansang may pinakamataas na inflation rate sa 2023 ay:

• ·       Venezuela: 1,000% est
• ·         Zimbabwe: 300% est
• ·         Sudan: 100% est
• ·         Lebanon: 80% est
• ·         Arhentina: 50% est

Ilan sa mga bansang may pinakamababang inflation rate sa 2023 ay:

• ·        Switzerland: -0.5% est
• ·         Hapon: -0.2% est
• ·         Taiwan: -0.1% est
• ·         Denmark: 0.1% est
• ·         Singapore: 0.2% est

Ang Pilipinas ay may isa sa pinakamataas na inflation rate sa Timog Silangang Asya, na nasa 8.7% noong Enero 2023. Mas mataas ito kaysa sa mga karatig bansa nito tulad ng Indonesia (4%), Malaysia (2%), Thailand (1%), at Vietnam (3%).

Maraming posibleng dahilan ng mataas na inflation sa Pilipinas. Ilan sa mga ito ay:

• ·      Supply shocks: Nakaranas ang Pilipinas ng ilang supply shocks na nakasira sa produksyon at pamamahagi ng mga produkto at serbisyo.  Halimbawa, ang pandemyang COVID 19, ang mga kalamidad tulad ng bagyo at pagsabog ng bulkan, pagsiklab ng African swine fever, at mga paghihigpit sa kalakalan ay nakaapekto sa supply ng pagkain, gasolina, kuryente, at iba pang mga kalakal.
• ·         Demand pressures: Naharap din ang Pilipinas sa malakas na demand pressures na nagpataas ng presyo ng mga bilihin at serbisyo.  Halimbawa, ang mga hakbangin ng pamahalaan upang suportahan ang ekonomiya sa panahon ng pandemya, tulad ng mga paglilipat ng pera at paggastos sa imprastraktura, ay pinalakas ang paggastos ng mamimili at pampublikong pamumuhunan. Bukod dito, ang muling pagbubukas ng mga negosyo at pagluluwag ng mga lockdown ay nagtaas din ng domestic demand.
• ·       Depreciation ng exchange rate: Ang piso ng Pilipinas ay bumaba laban sa US dollar ng mga 10% mula noong Enero 2022. Dahil dito mas naging mahal ang importasyon at mas mura ang exports para sa mga foreign buyers.  Dahil malaki ang inaasahan ng Pilipinas sa pag aangkat para sa pangangailangan nito sa konsumo at produksyon, mas mahinang piso ang nag ambag sa mas mataas na inflation.
• ·         Mga Inaasahan: Ang mga inaasahan sa inflation ay maaari ring maka impluwensya sa aktwal na inflation. Kung inaasahan ng mga tao na mas mabilis na tataas ang mga presyo sa hinaharap, maaari silang humingi ng mas mataas na sahod at dagdagan ang kanilang paggastos ngayon. Ito ay maaaring lumikha ng isang propesiya na natutupad sa sarili kung saan ang mas mataas na mga inaasahan ay humantong sa mas mataas na implasyon. Ayon sa ilang survey, malaki ang itinaas ng inflation expectations ng mga Pilipino nitong mga nakaraang buwan dahil sa kanilang karanasan sa mataas na inflation.